کــــافــــه حـســـــــابداران

بســــم الـلــــه الـرحــمن الـرحیــــــــــــــــــــمـــ.......... . . .

کــــافــــه حـســـــــابداران

بســــم الـلــــه الـرحــمن الـرحیــــــــــــــــــــمـــ.......... . . .

رموز مصاحبه خوب


قدم‌هایی که در اینجا از آنها یاد می‌کنیم ، ترکیبی از قدم‌هایی است که پل ایریدل ، استاد روزنامه‌نگاری رویترز ؛ چیپ اسکانلان ، روزنامه‌نگار ؛ و برخی دیگر از اساتید روزنامه‌نگاری پیشنهاد داده‌اند.



 

 

* پیش از انجام هر کاری، هدف مصاحبه‌تان را تعیین کنید.


یعنی روی یک برگه کاغذ بنویسید وقتی از اتاق مصاحبه شونده بیرون آمدید دلتان می‌خواهد چه حرفی را شنیده باشید. مصاحبه کردن شبیه شطرنج بازی کردن است. یعنی حرکتی انجام نمی‌دهید و سوالی نمی‌پرسید، مگر اینکه بدانید هدفتان از آن چیست.

یکی از راه‌های خوب برای اینکه سوالاتتان را طرح کنید این است که خودتان را جای خواننده مطلب بگذارید و تلاش کنید بفهمید اگر یک آدم عادی جای شما می‌خواست از  مصاحبه شونده سوال بپرسد، چه می‌پرسید.روزنامه‌نگاران سخنگوی مردم هستند. پس سوالاتی را بپرسید که برای مردم اهمیت داشته باشد نه فقط برای خودتان.

مشخص کنید کدام یک از این سوالات در زمان انتشار برای مخاطب شما اهمیت بیشتری دارد تا بتوانید ترتیب مناسبی برای سوالات به دست بیاورید. این نظم در عین حال به شما کمک می‌کند که با پرسیدن سوال‌های مرتبط به دنبال هم به مصاحبه‌تان انسجام دهید.

 

 

* در انتظار جوابهای غیر منتظره باشید.


بعضی‌ها با شنیدن یک جواب غیرمنتظره به سوالشان فکر می‌کنند شالوده مصاحبه‌شان به هم ریخته و دیگر نمی‌شود درباره آن موضوع سوال پرسید. برخی دیگر هوشمندانه چنین جوابی را پیش‌بینی می‌کنند و سعی می‌کنند سوال بعدی را به‌گونه‌ای طرح کنند که با سند یا مدرک مستدل به  مصاحبه شونده یادآوری کند که مثلا « تکذیب فایده ندارد و ما از بروز فلان جریان اطلاع داریم.»

البته فراموش نکنید که  مصاحبه شونده نباید تصور کند که شما قصد جنگ با او را دارید. (البته گاهی این روش هم به درد می‌خورد) سعی کنید به او نشان دهید که آدم منطقی هستید و حرف‌هایتان بر مستندات استوار است.

 

جان سواسکی، استاد فن مصاحبه موسسه روزنامه‌نگاری پوینتر، معتقد است: « مصاحبه نه علم صرف است و نه هنر. چیزی است بین هر دوی اینها و بیشتر هم به شناخت مصاحبه‌گر از جامعه برمی‌گردد.»

 

شما در مورد مصاحبه می‌توانید یک چیزهایی را پیش‌بینی کنید اما نمی‌توانید از هیچ‌چیزی مطمئن باشید، زیرا مصاحبه با انسان درگیر است و رفتارهای انسانی هم اغلب غیرقابل پیش‌بینی هستند.

پرسیدن یک سوال غلط می‌تواند به راحتی کل مصاحبه را از مسیر خود خارج کنند و سبب شود که جواب مطلوب را دریافت نکنید.

 

 

* سوال، مهمترین ابزار در مصاحبه است


اما اغلب روزنامه‌نگاران آنقدر سوال می‌پرسند که به جای جمع‌آوری اطلاعات، اطلاعات اصلی را گم می‌کنند. بر اساس تحقیقات سواتسکی، یک سوم تا نیمی از روزنامه‌نگاران با این مشکل دست به گریبان هستند.

هیچ چیزی ناراحت کننده‌تر از این نیست که از یک نفر سوال بپرسید و او تنها به گفتن « آری، نه یا نمی‌دانم » اکتفا کند. روزنامه‌نگاران تازه کار اغلب منابعشان را به خاطر چنین جواب‌هایی سرزنش می‌کنند در حالی که نوک تیز پیکان این جریان، ‌متوجه خود روزنامه‌نگار است. در این گونه موارد اغلب سوالی که مصاحبه‌کننده پرسیده به گونه‌ای است که مصاحبه شونده را به گفتن جواب کوتاه ترغیب کرده است.

برخی از روزنامه‌نگاران مصاحبه را با تحقیقات پلیس جنایی اشتباه می‌گیرند و با لحن و کلامی سوال می‌پرسند که یک بازپرس از متهم بازجویی می‌کند. همین امر سبب می‌شود مصاحبه شونده احساس خطر کند و به پاسخ‌های یک کلمه‌ای اکتفا کند.گاهی هم این در شخصیت مصاحبه شونده است که به پرسش‌ها پاسخ کوتاه دهد. در این موارد مهم این است که حوصله داشته باشید و با پرسیدن سوال‌های ریزتر مصاحبه‌شونده را به گفتن جزئیات ترغیب کنید. پرسیدن سوالات با کلمات پرسشی مثل « چطور شد که ... » ، « چرا... »  هم به شما کمک می‌کند


 

* شنونده خوبی باشید


یکی از اساسی‌ترین کلیدهای یک مصاحبه خوب، شنونده خوب بودن است. روزنامه‌نگاران خوب در اصل شنوندگان خوبی هستند. به آنچه دیگران می‌گویند توجه کنید. ناخوشایندترین افراد هم گاهی حرفی که به درد شما بخورد می‌زنند.

 گاهی اوقات پیش می‌آید که در حین مصاحبه، مصاحبه‌شونده چند لحظه مکث می‌کند. در این موارد حتی اگر زمانتان کم است، سعی نکنید سکوت او را بشکنید و به مصاحبه‌شونده فرصت فکر کردن بدهید.

 زمانی که مصاحبه‌شونده در حال پاسخ دادن به سوال شماست در ذهنتان سوال بعدی را آماده نکنید. به جواب او گوش دهید. خیلی از اوقات سوالات خوب از دل جواب‌ها بیرون می‌آید.


 

* سوالاتتان را از قبل تمرین کنید تا در هنگام پرسیدن، آنها را روان بیان کنید.


 

* پرحرفی نکنید و بعد از پرسیدن سوالتان صبر کنید تا جواب بگیرید.


 

*هیچ وقت  از بابت پرسیدن سوالی عذرخواهی نکنید. اگر قرار است عذرخواهی کنید چرا اصلا آن سوال را می‌پرسید؟


 

* سوالاتتان را ساده کنید و لقمه را دور سرتان نپیچانید. بپرسید: « کی این اتفاق افتاد؟ »، « چرا؟ »، « چطوری اتفاق افتاد؟ ».


 

* از سکوت به عنوان سلاح استفاده کنید.


خیلی از اوقات پیش می‌آید که مصاحبه‌شونده پاسخی به سوال شما می‌دهد که می‌دانید درست نیست. حال یا قصد لاپوشانی مطلبی را دارد یا هر چیز دیگر.  در این لحظات اسلحه سکوت را از جیبتان درآورید و پس از تمام شدن جواب او فقط نگاهش کنید. بدون کلمه‌ای حرف. بگذارید سکوت روی دوشش سنگینی کند. در اغلب موارد مصاحبه‌شونده تحمل نمی‌کند و شروع می‌کند به حرف زدن و اصلاح گفته‌اش.

 

 





چند نکته :


 

* همیشه یک یا دو عدد باتری یدکی همراهتان داشته باشید. اگر از ضبط صوت استفاده می‌کنید به همراه داشتن نوار اضافه کمک بزرگی است.

 

* خودتان باشید. تلاش نکنید به مصاحبه‌شونده ثابت کنید باهوش‌ترین، فهمیده‌ترین و حاضر جواب‌ترین روزنامه‌نگار روی زمین هستید.

خودتان را جای کسی جز روزنامه‌نگار جا نزنید. به ویژه در مناطقی که جنگ یا درگیری در آن در جریان است زیرا اگر دستگیر شدید، ممکن است تصور کنند جاسوس هستید.

 

*  هیچ وقت در هنگام مصاحبه کنترل اعصابتان را از دست ندهید، حتی زمانی که مصاحبه‌شونده کنترلش را از دست داده است.

 

* هیچ وقت از اینکه سوالات احمقانه بپرسید، نترسید. اگر نکته‌ای در ذهن شما نامفهوم است، هر چه که باشد، آن را بپرسید. چون وقتی شما متوجه نکته‌ای نمی‌شوید، مطمئنا نمی‌توانید آن را برای خواننده مطلبتان هم توضیح دهید.

 

* احترام به عکاس را فراموش نکنید. وقتی برای مصاحبه وارد اتاق شدید حتما عکاس را به مصاحبه شونده معرفی کنید.

 

* اگر در حین پیاده کردن مصاحبه متوجه شدید که بخشی از حرف‌های مصاحبه‌شونده نامفهوم است، حدس نزنید که او چه گفته. گوشی تلفن را بردارید، به او زنگ بزنید و بپرسید.

 

* در اولین فرصت مصاحبه‌تان را پیاده کنید تا بتوانید به کمک جزئیات به آن رنگ دهید.

 

 





منبع : همشهری آنلاین




EAGROUP 1389/07/07 ساعت 08:49
نظرات 2 + ارسال نظر
سامان 1389/07/07 ساعت 13:06

این مطلب واقعا به درد کار من میخوره.ممنون مجتبی جان.

خوشحالم که بدردت می خوره! بازهم از این نوع مطالب برای تو و بچه های نشریه میذارم!

ف.م 1389/07/08 ساعت 11:42

مطلب خوب و مفیدی بود.ممنون

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد